Iedereen die met kinderen werkt kent momenten van handelingsverlegenheid. Opeens heb je geen idee meer hoe je het beste zou kunnen doen. Midden in de dagelijkse werkelijkheid lijkt het hele arsenaal aan kennis en opgebouwde ervaringen verdwenen. Dat wat je in de dag tegenkomt is grillig en onverwacht en valt niet binnen theoretische kaders. Dat maakt het lerarenvak zo uitdagend. Maar wanneer je opeens te maken hebt met een leerling die helemaal van slag is en niet meer voor rede vatbaar, is deze uitdaging minder enthousiasmerend.
Hier is niets aan te doen en hier is veel aan te doen. De werkelijkheid blijft grillig. Incidenten zijn niet te voorkomen en onverwachte uitdagingen blijven bestaan. De wereld is voortdurend in verandering, de kinderen ook. Dat blijft. Waar is wel iets aan te doen? Ervaringen maken het arsenaal aan onbewuste kennis groter. Spreken over die ervaringen maakt de onbewuste kennis bewust en meer op commando op te roepen. Uit dat vaatje tap je wanneer je intuïtief moet handelen. Het hele arsenaal aan ‘wat te doen in onverwachte situaties’ neemt toe. Wil je handiger worden in de praktijk van de klas, dan is een combinatie van ervaringen opdoen, reflecteren op je eigen handelen, uitwisselen van die ervaringen met andere leerkrachten middels bijvoorbeeld intervisie, naast studie en kennis van achtergronden onontbeerlijk.
De eerste stap in het werken aan sociale vaardigheden bij kinderen is vanuit dit gezichtspunt dus het trainen van de leerkracht. Wanneer hij zijn vaardigheden vergroot, kan het kind het best worden geholpen. Maar naast dit simpele gegeven is er nog een reden om bij de leerkracht zelf te beginnen en die ligt in de geesteswetenschappelijke werkelijkheid. Door jezelf te scholen werk je als leerkracht aan de vaardigheden van de kinderen. Simpelweg door inspanning en verbondenheid van de leerkracht met een onderwerp, komt onbewuste kennis en ervaring beschikbaar voor ons intuïtieve handelen. De kracht van het goede voorbeeld, de scholingsweg die een leerkracht zichzelf oplegt, heeft een niet te verwaarlozen doorwerking op de klas.
|
